یکتاس

درمان وسواس فکری

با توجه به توضیحاتی که در بخش علائم وسواس فکری و علائم وسواس عملی گفته‌ شد، برای اینکه از آسیب دیدن روال طبیعی زندگی خود و عزیزان‌تان جلوگیری کنید در صورت داشتن نشانه‌های این اختلال، حتما به یک متخصص در زمینه‌ درمان اختلال وسواس فکری-عملی مراجعه کنید. مثلا نگرا‌ن‌اند در خانه را قفل کرده‌اند یا نه! نکند یادشان رفته که گاز را خاموش کنند؟ به همین دلیل، بعضی از این افراد فرایند چک کردن را هر دفعه گسترش می‌دهند و این مسیر اجباری را بارها تکرار می‌کنند تا چیزی را از قلم ننداخته باشند. اختلال وسواس فکری-عملی، نوعی اختلال است که در آن افراد دچار افکار و احساسات تکرار شونده‌ ناخواسته می‌شوند (وسواس فکری)؛ این موضوع باعث می‌شود به نحوی فکر کنند، که مجبوراند عملی را به صورت مکرر انجام دهند (وسواس عملی).

آن‌ها تلاش می‌کنند آلودگی‌ها، جِرم‌ها و مواد شیمیایی را تا جایی که می‌توانند به نحوی از خودشان دور نگهدارند تا به آنها سرایت نکنند؛ پس زمان بسیار زیادی را صرف تمیز کردن خودشان و محیط اطراف‌شان می‌کنند. بسیاری از افراد مبتلا به OCD، خود می‌دانند که افکار وسواسی آن‌ها درست نیست؛ با این‌ وجود برایشان دشوار است تمرکزشان را از روی آن افکار بردارند یا رفتارهای وسواس‌گونه‌ی تکراری خود را متوقف کنند. درمان دارویی وسواس فکری-عملی از طریق استفاده‌ کلومیپرامین یا داروهای بازدارنده‌ باز جذب سروتونین، مانند فلوکستین (پروزاک) یا سرترالین( زولوفت)، جزء درمان‌های موثر این اختلال به شمار می‌آیند.

آن‌ها می‌دانند که این حرف‌ها یا رفتارهای تکراری، از آسیبی محافظت‌شان نمی‌کند اما از آن طرف هم اگر این تکرارها دست بردارند ترس از آسیب دیدن در آن‌ها افزایش پیدا خواهد‌ کرد. یکی دیگر از وسواس‌های عملی افراد مبتلا به OCD چک کردن یا همان وارسی کردن چیزهای مختلف است؛ چراکه میترسند به خودشان یا به دیگران آسیب بزنند پس سعی دارند از این آسیب جلوگیری کنند. برخی از مبتلایان متعهد به انجام مراحلی تشریفاتی از رفتارهای وسواسی هستند، زیرا میترسند در صورت انجام ندادن این تشریفات اتفاقات فاجعه باری که نباید، برایشان اتفاق بیوفتد. برای اینکه فردی، مبتلا به وسواس فکری-عملی تشخیص داده شود لازم است وقوع و تکرار افکار وسواسی و یا رفتارهای وسواسی، وقت زیادی از او بگیرند (مثلا بیشتر از ۱ ساعت در روز).

بعضی از افرادی که به OCD دچاراند جهت پاسخ به افکار وسواسی مزاحم، بی صدا دعا می‌کنند و ذکر می‌گویند تا اضطراب خود را کاهش دهند یا از اتفاق ناگوار احتمالی جلوگیری کنند.

درمان وسواس

افراد وسواسی نیازمند این هستند که اطمینان حاصل کنند تا وقایع اطرافشان همانگونه که در ذهن آنهاست ، ثبت شده باشد ؛ به همین علت آنها ممکن است ده ها بار یک سوال را از شما بپرسند تا از جوابتان مطمئن شوند‌ و یا موقع خروج از منزل چندین بار چک کنند که درها قفل شده باشد. در صورتی که خودتان وسواس ندارید و از اعضای خانواده تان به این اختلال مبتلاست، پیشنهاد می کنیم هیچگونه اقدامی نظیر تنبیه، مشاجره و … در جهت رفع این مشکل انجام ندهید زیرا قطعا مشکل شدیدتر خواهد شد. خصیصه اصلی اختلال وسواسی جبری – رفتاری به معنی OCD مخفف Obsessive Compulsive Disorder ، وجود وسواس های فکری یا عملی مکرر و چنان شدید است که رنج و عذاب قابل ملاحظه ای را برای فرد به بار می آورند.

در واقع دارو این فرصت را به فرد می دهد تا انتقال دهنده های عصبی اش به درستی کار کند و بتواند بر اختلالات روحی و روانی غلبه کرده و پس از حل آنها، با قطع کردن دارو مشکلی ایجاد نشود. اشخاصی که با اختلال وسواس ، درگیر هستند نیز از داشتن این اختلال خوشحال نیستند اما بطور غیر قابل کنترل همواره در حال انجام دادن کارهایشان به طور وسواس گونه هستند. بطور خاص و قطعی نمی توان گفت که درمان وسواس روش مشخصی دارد ، نوع درمانی که انتخاب می شود تنها بستگی به شخص و شیوه زندگی وی ، نوع وسواس وی و علت ابتلا به وسواس دارد. در مواردی ممکن است روانشناس ، شما را در موقعیت هایی که دچار این اختلال می شوید قرار دهد و به صورت عملی به شما آموزش دهد که در چنین موقعیت هایی چگونه باید عمل کنید.

معمولا افراد وسواسی ( بخصوص وسواس عملی ) از انجام یک عمل مکرر احساس آرامش می کنند و ممانعت افراد دیگر (غیر متخصص) از انجام اینکار موجب تشویش و اضطراب آنها می شود. تمرینات نوروفیدبک ، تنها با تشخیص روانشناس با تجربه و کاردان باید انجام شود و انجام این تمرینات ، تحت نظر متخصص و یا اپراتور مربوطه باید صورت بگیرد. در واقع شخص وسواسی با انجام اعمال یا افکار دامنه دار و بیمارگونه یک عکس العمل ارادی یا ناخودآگاه در جهت کاهش اضطراب درونی و ذهنی نشان می دهد. شخصی که دچار اختلال وسواس شده است می تواند با کمکِ روش درمانی ای که روانشناس متخصص تعیین می کند ، علائم و نشانه های وسواس خود را کنترل کند.

وسواس چیست؟ انواع وسواس های فکری و عملی

وسواسها (یا افکار وسواسی)؛ افکار، تصاویر و یا امیال ناخواسته و مزاحمی هستند که شدیدا فرد را مضطرب می کند و اعمال وسواسی (اجبارها)، رفتار هایی هستند که فرد با قصد رهایی از افکار وسواسی و یا کاهش اضطرابش، انجام می دهد. شما می توانید به شدت درگیر موسیقی مورد علاقه خود باشید اما باز هم به کارهای روزمره ی خود برسید و با دوستانتان شام بخورید، سر ساعت مشخصی برای خواب آماده شوید و صبح ها به موقع سرکار بروید. مثلا، داشتن ساعات خواب منظم، انجام منظم اعمال دینی و  یا داشتن زمان مشخص برای مطالعه نوعی رفتار های تکرار شونده هستند و معمولا کارکرد مثبتی دارند و به رشد فرد کمک می کند.

در این مقاله به طور خلاصه درباره اینکه وسواس چیست؟ و علایم وسواس فکری و عملی را مرور کردیم در مقالات بعدی درباره علل ابتلا به وسواس و روش های درمان آن صحبت خواهیم کرد. تفاوت دیگر وسواس عملی با سایر کارهای تکراری این است که در OCD  فرد خود را مجبور به انجام اجبارها می داند و در صورت انجام ندادن آنها شدیدا  مضطرب می شود. وسواس فکری افکار، تصاویر و تکانه هایی هستند که مرتبا در ذهن فرد تکرار می شوند و به نظر می رسد خارج از کنترل فرد هستند و علی رغم میل او به ذهنش می آیند. بیشتر مردم در بخش هایی از زندگی خود برخی از افکار یا اعمال وسواسی را تجربه می کنند اما به این معنی نیست که همه ی ما تاحدی به اختلال OCD مبتلا هستیم.

کسی که به اختلال وسواس مبتلاست چرخه وسواس و اجبارش آنقدر شدید است که وقت زیادی از او می گیرد و در انجام کارهای روزمره زندگی او مشکل ایجاد کند. مثل اینکه فرد مدام فکر می کند مبادا دستش آلوده باشد (فکر وسواسی) و برای کاهش نگرانی از آلوده بودن دستش آن را مدام می شوید (اجبار یا وسواس عملی). یا فردی که ساعات زیادی از روز درگیر افکار وسواسی اش است به طوری در کار و تحصیل او اختلال جدی ایجاد کرده است به وسواس فکری شدید مبتلاست. اگر فردی ساعات زیادی از وقت خود را درگیر افکار یا اعمال وسواسی خود باشد دچار وسواس فکری شدید یا وسواس عملی شدید است. وسواس های عملی رفتارها یا افکاری هستند که فرد برای خنثی کردن افکار وسواسی و کاهش اضطراب خود انجام می دهد.

کلینیک تخصصی وسواس

شما می توانید به شدت درگیر خواننده یا تیم فوتبال مورد علاقه خود باشید اما باز هم به کارهای روزمره ی خود برسید و با دوستانتان شام بخورید، سر ساعت مشخصی برای خواب آماده شوید و صبح ها به موقع سرکار بروید. مثلا، داشتن ساعات خواب منظم، انجام منظم اعمال دینی و  یا داشتن زمان مشخص برای مطالعه نوعی رفتار های تکرار شونده هستند و معمولا کارکرد مثبتی دارند و به رشد فرد کمک می کند. یشتر مردم در بخش هایی از زندگی خود برخی از افکار یا اعمال وسواسی را تجربه می کنند اما به این معنی نیست که همه ی ما به اختلال  وسواس یا همانOCD  مبتلا هستیم. تفاوت دیگر وسواس عملی با سایر کارهای تکراری این است که در OCD  فرد خود را مجبور به انجام اجبارها می داند و در صورت انجام ندادن آنها شدیدا  مضطرب می شود.

کسی که به اختلال وسواس مبتلاست چرخه وسواس فکری و عملی اش آنقدر شدید است که وقت زیادی از او می گیرد و در انجام کارهای روزمره و زندگی اش مشکل ایجاد کند. وسواس فکری افکار، تصاویر و تکانه هایی هستند که مرتبا در ذهن فرد تکرار می شوند و به نظر می رسد خارج از کنترل فرد هستند و علی رغم میل او به ذهنش می آیند. مثل اینکه فرد مدام فکر می کند مبادا دستش آلوده باشد (فکر وسواسی) و برای کاهش نگرانی از آلوده بودن دستش آن را مدام می شوید (وسواس عملی). مثلا فردی که می گوید من روی کارم وسواس دارم یعنی کارم برایم اهمیت دارد و به این معنی نیست که به OCD  مبتلاست. وسواس های عملی رفتارها یا افکاری هستند که فرد برای خنثی کردن افکار وسواسی و کاهش اضطراب خود انجام می دهد.

مثلا هرکسی ممکن است گاهی نگران بیمار شدن خودش یا عزیزانش باشد، اما این نگرانی لزوما نشانه های OCD نیستند. به طور خلاصه می توانم بگویم برای آنکه فردی به وسواس فکری مبتلا باشد باید علایم زیر را داشته باشد:. چون شدت و مدت زمان درگیری با این افکار زیاد نیستند و زندگی عادی فرد را دچار اختلال نمی کند. انجام وسواس های عملی زمان بر هستند و مانع انجام فعالیت های مهم و عادی فرد می شوند. 2- ناتوانی در انجام ندادن این کار (احساس اینکه مجبور به انجام این کارها هستم). البته انجام هر رفتار تکراری به معنی این نیست که فرد وسواس عملی دارد. پس به طور خلاصه می توانم بگویم وسواس عملی نشانه های زیر را دارد:.

وسواس فکری عملی چیست؟ + تشخیص، علائم و درمان اختلال شخصیت OCD

فرد دارای کمال طلبی بسیار زیادی است تا حدی که در تمام امور دخالت می‌کند و نمی‌تواند کاری را به دیگران بسپارد چون به درستی و دقیقی کار آنها اعتمادی ندارند چرا که این افراد در جزئیات، بسیار دقت می‌کنند و آنقدر در چارچوب قوانین خود قرار می‌گیرند که نمی‌توانند انعطافی به خرج بدهند. اختلال وسواس فکری - عملی، یا اختلال وسواسی- جبری یک اختلال اضطرابی مزمن است که با اشتغال ذهنی مفرط در مورد نظم و ترتیب و امور جزئی و همچنین کمال‌طلبی همراه است، تا حدی که به از دست دادن انعطاف‌پذیری، صراحت و کارایی می‌انجامد. با مراجعه فرد مبتلا به مراکز درمان بیماری‌های روانی و تشخیص میزان ابتلاء، می‌توان گفت بسیار جای امیدواری وجود خواهد داشت اما اگر نادیده گرفته شود ممکن است به صورت انواع اختلالات روانی و جسمی دیگری بروز یابد.

معمولاً افراد مبتلا به این اختلال شخصیتی بسیار خرافه‌ای، چارچوب دار، کمال گرا، وقت شناس غیر معقول، انجام دهنده کارهای تکراری، عدم اعتماد به دیگران، اعتقاد شدید به مناسک، توجه زیاد به جزئیات و پرخاشگر هستند. اگر علائم اختلال شخصیتی وسواسی – جبری در فرد خصوصاً فردی که از سن بلوغ ابتلاء را تجربه می‌کند، درمان نشود ممکن است در آینده خسارات جبران ناپذیری را برای فرد ایجاد کرده و به شکل افسردگی و اضطراب بروز کند. اتلاف وقت فرد، مشکل در ارتباط اجتماعی و روال زندگی، عدم تمرکز فرد در روند زندگی و کار، خستگی ذهنی و جسمی فرد و بازماندگی از کارهای اصلی از دیگر خسارت‌هایی است که این اختلال می‌تواند به فرد ضربه وارد کند.

بسیاری از افراد ممکن هست در دوره‌هایی کمی وسواسی به نظر بیایند اما اختلال وسواسی جبری به صورت گروه مختلفی از علائم تظاهر می‌کند که شامل افکار مزاحم، آداب وسواسی اشتغالات ذهنی و وسواس‌های عملی هستند. به گزارش ایمنا، امروزه با تغییر سبک زندگی‌ها و البته گستردگی علم، بسیاری از بیماری‌ها شناسایی شده‌اند و این یکی از عواملی است که موجب شده تا آمار مبتلایان به انواع اختلالات رو به صعود باشد. علاوه بر آن این افراد مشکلات فیزیولوژیکی مانند ضعف قوای جسمی، تحریک پذیری زیاد، کابوس، سرگیجه، لرزش دست و پا، کلافگی، مشکلات روده‌ای و عدم تمرکز را در این اختلال تجربه می‌کنند.

اختلال وسواس فکری یا OCD چیست؟

به عنوان مثال ، کارهای روزمره قبل از خواب ، اعمال مذهبی و یادگیری یک مهارت جدید همه شامل برخی از تکرار فعالیت هایی است که بارها و بارها انجام می شود ، اما معمولاً بخشی مثبت و کاربردی از زندگی روزمره است. در حالی که این افکار مانند آنچه در OCD می بینید به نظر می رسند ، ممکن است فردی بدون داشتن  اختلال وسواس فکری یا OCD این افکار را داشته باشد ، لحظه ای نگران شود و سپس به زندگی خود ادامه دهد. این قسمت آخر بسیار مهم است که باید بخاطر داشته باشید زیرا تا حدی تعیین می کند کسی مبتلا به اختلال وسواس فکری یا OCD باشد – یک اختلال روانشناختی – به جای یک ویژگی شخصیتی وسواسی دارد.

به منظور تشخیص اختلال وسواس فکری عملی ، این چرخه وسواس و اجبار چنان شدید می شود که زمان زیادی را به خود اختصاص می دهد و مانع فعالیت های مهمی می شود که فرد برای آنها ارزش قائل است. بیشتر افراد در برهه ای از زندگی خود دارای افکار وسواسی و یا رفتارهای اجباری هستند ، اما این بدان معنا نیست که همه ما ” اختلال وسواس فکری یاOCD ” داریم.  افراد مبتلا به OCD می فهمند که این تنها یک راه حل موقتی است اما بدون داشتن روش بهتر برای مقابله ، آنها به اجبار به عنوان یک فرار موقت اعتماد می کنند. اختلال وسواس فکری یا OCD (اختلال وسواس فکری عملی) نوعی اختلال بهداشت روانی است که افراد را در هر سنی و از جنبه های مختلف زندگی تحت تأثیر قرار می دهد.

محتوای “وسواس” ممکن است ، جدی تر باشد ، به عنوان مثال ، هر کس ممکن است گاهی اوقات در مورد بیمار شدن ، یا نگرانی در مورد امنیت یک عزیز فکر کند.  یا اینکه آیا اشتباهی که مرتکب شده است ممکن است برای برخی فاجعه بار باشد، این موارد  به این معنی است که این وسواس لزوما علائم OCD نیستند. وسواس به طور معمول با احساسات شدید و ناراحت کننده ای مانند ترس ، انزجار ، شک یا احساس اینکه کارها باید به روشی درست انجام شود ، همراه است.  در زمینه وسواس فکری عمومی ، این افکار سرزده به طور مکرر بروز می کنند و اضطراب شدیدی ایجاد می کنند که مانع عملکرد روزمره می شود. وسواس فکری ، توهمات ، تصورات یا اصرارهای ناخواسته ، سرزده ای هستند که احساسات آزار دهنده شدیدی ایجاد می کنند.

منبع